Μια διαδρομή 42,195 χιλιόμετρων που αναδεικνύει το μεγαλείο της ανθρώπινης δύναμης. Ένας μύθος 2.500 χρόνων που ξεκινά από το θρύλο του Φειδιππίδη και φτάνει στους σύγχρονους ήρωες του κλασσικού αθλητισμού. Ένα αγώνισμα που ενώνει εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον πλανήτη. Αυτός είναι ο μαραθώνιος δρόμος και αυτή που ακολουθεί η ιστορία του…

Νενικήκαμεν!

Η γέννηση του μαραθωνίου δρόμου ταυτίζεται ουσιαστικά με το έπος της Μάχης του Μαραθώνα το 490 π.Χ. Οι ιστορικοί κάνουν λόγο για τη μεταφορά της χαρμόσυνης είδησης της νίκης των Ελλήνων από το Μαραθώνα στην Αθήνα, από έναν οπλίτη που διένυσε 42,195 χιλιόμετρα για να φτάσει από την πεδιάδα της μάχης στη σημερινή ελληνική πρωτεύουσα.

Σύμφωνα με το μύθο ο οπλίτης αυτός δεν ήταν άλλος από το Φειδιππίδη, ξακουστό δρομέα της εποχής, στον οποίο – όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος – είχε ανατεθεί να τρέξει απόσταση 1.140 σταδίων (περισσότερα από διακόσια χιλιόμετρα) μέσα σε δύο μέρες, προκειμένου να μεταβεί από το Μαραθώνα στη Σπάρτη και να ζητήσει τη βοήθεια των Λακεδαιμονίων μόλις αποβιβάστηκαν οι Πέρσες στα παράλια της Αττικής. Σύμφωνα με την παράδοση μάλιστα, μόλις ο Φειδιππίδης εισήλθε στο χώρο  της Συνέλευσης της Βουλής αναφώνησε το περίφημο «Νενικήκαμεν» και στη συνέχεια ξεψύχησε…

Ωστόσο καμιά ιστορική αναφορά δεν επιβεβαιώνει ότι η Φειδιππίδης ήταν εκείνος που έτρεξε πρώτος τη διαδρομή Μαραθώνας – Αθήνα.

Τον 1^ο αιώνα μ.Χ. ο Πλούταρχος ανέφερε ότι το αγγελτήριο της νίκης έφτασε στην Αθήνα από έναν απλό μαραθωνοδρόμο οπλίτη, που είχαν πολεμήσει στο Μαραθώνα, τον Ευκλή. Φορώντας την πανοπλία του και τον οπλισμό του ο μαραθωνομάχος Ευκλής διέτρεξε 42.195 μέτρα και στα βήματα του έμελλε να βαδίσουν μετά από πολλούς αιώνες εκατομμύρια άνθρωποι…

Ο μαραθώνιος στη σύγχρονη εποχή

Η ιδέα της γέννησης του μαραθωνίου δρόμου ως αγώνισμα του κλασσικού αθλητισμού ανήκει στο Γάλλο γλωσσολόγο και ελληνιστή Michel Breal φίλο του Πιέρ ντε Κουμπερτέν που πρότεινε κατά την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 στην Αθήνα «την επανάληψη του διάσημου εκείνου δρόμου που εξετέλεσε ο στρατιώτης του Μαραθώνος».

Έτσι η επίσημη έναρξη της ιστορίας του μαραθωνίου δρόμου καταγράφεται στις 10 Μαρτίου 1896 με τη διεξαγωγή των πανελληνίων προκριματικών αγώνων που θα καθόριζαν την ταυτότητα των έξι αθλητών που θα λάμβαναν μέρος στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες της σύγχρονης εποχής.

Η απόσταση των 42,195 μέτρων καθορίστηκε στους Ολυμπιακούς αγώνες του Λονδίνου του 1908, καθώς τόσα ήταν τα χιλιόμετρα που χώριζαν τα ανάκτορα του Ουίνδσορ και το Ολυμπιακό Στάδιο του Shepherd’s Bush στα δυτικά του Λονδίνου. Ο συγκεκριμένος μαραθώνιος, μάλιστα, έμεινε στην ιστορία ως «η κούρσα του αιώνα», καθώς ο δρομέας που έκοψε πρώτος το νήμα, ο Ντοράντο Πιέτρι, κατάφερε να τερματίσει παραπαίοντας και αφού νωρίτερα είχε σωριαστεί εφτά φορές στο στίβο. Ο Πιέτρι έφτασε στη γραμμή του τερματισμού βοηθούμενος από τους κριτές, μοιραία αποκλείστηκε, αλλά παρέλαβε για την υπεράνθρωπη προσπάθειά του αναμνηστικό κύπελλο από τη Βασίλισσα Αλεξάνδρα της Δανίας.

Το παγκόσμιο ρεκόρ

Αν και είναι εξαιρετικά δύσκολο να προσδιορίσει κανείς την καλύτερη επίδοση μαραθωνοδρόμου στην ιστορία του αγωνίσματος (καθώς οι διαδρομές και οι καιρικές συνθήκες ποικίλουν ανά αγώνα) η IAAF αναγνωρίζει ως παγκόσμιο ρεκόρ τις 2 ώρες, 3 λεπτά και 59 δευτερόλεπτα που σημείωσε ο μεγάλος Αιθίοπας ολυμπιονίκης Χάιλε Γκεμπρεσελασιέ στο μαραθώνιο του Βερολίνου, στις 28 Σεπτεμβρίου 2008.

Ο μαραθώνιος των γυναικών

Ο μαραθώνιος των γυναικών διεξήχθη για πρώτη φορά στους Ολυμπιακούς Αγώνες του  1984 στο Λος Άντζελες με νικήτρια την Τζόαν Μπενόιτ (Joan Benoit) από τις Ηνωμένες Πολιτείες με χρόνο 2 ώρες 24 λεπτά και 52 δευτερόλεπτα. Ο συγκεκριμένος μαραθώνιος, μάλιστα, μας χάρισε μια από τις πλέον συγκλονιστικές στιγμές στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων, με πρωταγωνίστρια την 39χρονη Ελβετίδα, Γκαμπριέλα Άντερσεν, η οποία κατάφερε να τερματίσει σε κατάσταση πλήρους εξάντλησης κόβοντας την ανάσα χιλιάδων θεατών στο στάδιο και εκατομμυρίων τηλεθεατών σε κάθε γωνιά του πλανήτη.

Κάτοχος του παγκοσμίου ρεκόρ στις γυναίκες εμφανίζεται επίσημα η Βρετανή Πώλα Ράντκλιφ (Paula Radcliffe) η οποία στο μαραθώνιο του Λονδίνου στις 13 Απριλίου 2003, τερμάτισε σε 2 ώρες 15 λεπτά και 25 δευτερόλεπτα.